شرح مختصر :
آزمایش نفوذ استاندارد یکی از متداول‌ترین روش‌های آزمون‌های صحرایی است. اساس…
از چکش SPT برای انجام آزمایش نفوذ استاندارد استفاده می شود که هدف آن تعیین معیاری از تراکم لایه های خاک و برخی پارامتر های مقاومتی خاک است.
این آزمایش مقاومت برشی و وضعیت تراکم را در خاکهای غیرچسبنده و مقاومت فشاری محصورنشده را در خاکهای چسبنده نشان می دهد.
آزمایش نفوذ استاندارد یکی از متداول‌ترین روش‌های آزمون‌های صحرایی است. اساس این آزمایش بر سنجش میزان انرژی و تعداد ضربات لازم برای نفوذ عضو مخروطی شکل و یا نمونه گیر جدا شونده (SBS) به میزان مشخص در خاک استوار است.
تفسیر و استفاده از نتایج آزمایش SPT برای تخمین پارامترها و خصوصیات خاک محل ساختگاه به صورت تجربی و بر اساس روابط تجربی است. این آزمایش بر اساس دو روش طبق دو آیین نامه مختلف ASTM D1586 و DIN 4094 قابل انجام است.
| آیین نامه | وزن چکش (kg) | ارتفاع سقوط (cm) | تعداد مراحل نفوذ | عمق نفوذ درهر مرحله (cm) | Nspt (عدد SPT) |
| ASTM D1586 | 63.5 | 76 | 3 | 15 | N2+N3 |
| DIN 4094 | 10 | 50 | 3 | 10 | N2+N3 |
ابتدا حفاری گمانه به قطر 5 تا 150 میلی‌متر (گمانه ماشینی) تا عمق مورد نظر برای انجام آزمایش انجام می شود (معمولاً در خاک با لایه‌های یکنواخت در فواصل 1.5 متری اقدام به انجام آزمایش SPT و نمونه گیری میشود).
ابزار حفاری خارج می شود و شستشوی گمانه به طوری که کف گمانه عاری از مصالح حفاری شده و خاک دستخورده باشد، انجام می شود.
نمونه‌گیر جداشونده (Split Barrel Sampler) توسط میله حفاری به آرامی وارد گمانه میشود.
روی میله حفاری طول 45 سانتی‌متر به فواصل 15 سانتی‌متر علامت گذاری میشود تا امکان شمارش تعداد ضربات برای هر 15 سانتی‌متر نفوذ (سه مرحله) فراهم شود.
نمونه‌گیر با ضربه‌های چکش 10 کیلوگرمی در خاک نفوذ می‌کند.
تعداد ضربه‌های هر مرحله نفوذ 15 سانتی‌متری یادداشت میشود.
تعداد ضربه‌های 15 سانتی‌متر نفوذ مرحله اول به عنوان کوبش اولیه در نظر گرفته میشود و در محاسبه عدد SPT لحاظ نمی‌شود.
با استفاده از روابط، مقادیر Nspt، N60، φ و C به دست می آیند.
| وضعیت تراکم | Nspt (عدد SPT) | چگالی (kg/m3) |
| خیلی متراکم | بیشتر از 50 | بیشتر از 2100 |
| متراکم | 31 - 50 | 1750 – 2245 |
| متوسط | 11 -30 | 1750 – 2100 |
| سست | 5 - 10 | 1530 – 2000 |
| خیلی سست | 0 - 4 | کمتر از 1600 |
